Historia Hufca Lubliniec

Po III Powstaniu Śląskim, które zakończyło się 5 lipca 1921r. i w wyniku podziału Górnego Śląska - 20 czerwca 1922r. rozpoczęło się przejmowanie obszaru przyznanego Polsce. Zaś 26 czerwca do Lublińca wkroczył 74 Pułk Piechoty.

26 czerwca 1922r. Wojsko Polskie wkracza do Lublińca

W 1922r (najprawdopodobniej we wrześniu), Teodor Musielok, tworzy przy Gimnazjum w Lublińcu I Męską Drużynę Harcerską im. Tadeusza Kościuszki. Zostaje jej drużynowym, a w następnym roku obejmuje funkcję hufcowego (1923r. w historii przedwojennego Hufca - uważany był za początek harcerstwa w Lublińcu).

Pierwszy hufcowy Teodor Musielok,
później pracownik biura geodezyjnego w Lublińcu

Drużyna otrzymuje harcówkę na terenie Gimnazjum, w której mieści się także sekretariat Hufca Lubliniec (ówczesne Gimnazjum mieści się w budynku przy ulicy Sobieskiego 8).

Budynek Miejskiego Gimnazjum Koedukacyjnego w Lublińcu
tutaj znajdowała się harcówka I MDH im.Tadeusza Kościuszki i biuro komendy hufca

Prawdopodobnie już od 1923r. harcerstwo w Lublińcu wspierało Koło Przyjaciół Harcerstwa założone przez żonę starosty Lublińca - panią Wiktorię Niegolewską (Żabińską).  Dzięki staraniu pani starościny KPH ufundowało drużynie gimnazjalnej im. Tadeusza Kościuszki sztandar. Aktywnie działające Koło, do którego należała elita miasta, ze swoich składek dofinansowywało imprezy urządzane przez Komendę Hufca - czyli zloty, kursy i obozy harcerskie.

Sztandar I Męskiej Drużyny im. Tadeusza Kościuszki w Lublińcu

W latach 1924-25 lublinieckim hufcem kierowali Stanisław Bussler i Jan Drzyzga. Stanisław Bussler był bardzo doświadczonym harcerzem. Pochodził z Poznania, gdzie pracował w firmie transportowej „Hartwig”. Firma posiadała filię w Lublińcu, dokąd druha Busslera oddelegowano. Niedługo po przybyciu do Lublińca nawiązał kontakt z Teodorem Musielokiem i rozpoczął działalność harcerską na tym terenie. Wkrótce druh Teodor Musielok zrezygnował z prowadzenia Hufca, a drużynę im. T. Kościuszki przekazał druhowi Szwaji. W okresie prowadzenia Hufca przez druhów Busslera i Drzyzgę nieliczne jeszcze wówczas drużyny powiatu lublinieckiego uczestniczyły we wszystkich większych uroczystościach i imprezach państwowych

Pierwsze udokumentowane przyrzeczenie harcerskie odbyło się w Lublińcu w czerwcu 1924r., a odbierała je druhna Wanda Jordanówna (komendantka Górnośląskiej Chorągwi Męskiej). Bohaterami tej uroczystości byli: Jan Drzyzga (późniejszy hufcowy), Konrad Bazarnik, Alojzy Gajek (także późniejszy hufcowy), Edmund Mendecki, Michał Mędlewski, Franciszek Mrowiec, Jan Mrowiec, Edmund Napieralski, Ludwik Pilawa, Gerhard Pohl i Eryk Słota. Uroczystość ta odbyła się w niedzielne popołudnie na rynku lublinieckim i była wielkim wydarzeniem w życiu społecznym miasta

Przyrzeczenie harcerskie na rynku w Lublińcu

Latem 1924r. kilka tygodni po pierwszym przyrzeczeniu harcerskim, które odbyło się na rynku lublinieckim, w Nadleśnictwie Czarny Las (kilka kilometrów od Droniowiczek) odbył się zorganizowany przez Komendę Katowickiej Chorągwi Męskiej - obóz harcerski. Komendantem obozu był druh Ludwik Wacławek. Wśród uczestników obozu (koloni) znaleźli się starsi harcerze z Katowic, Rybnika, Świętochłowic, Królewskiej Huty, a także druh Teodor Musielok, ówczesny drużynowy I MDH im Tadeusza Kościuszki i Hufcowy Hufca Lubliniec. Hufiec jako gospodarz terenu otrzymał także pięć miejsc kolonijnych. Miejsca te przydzielono harcerzom z I MDH im. T. Kościuszki druhów: Erykowi Słocie, Alojzemu Gajkowi, Feliksowi Przybycina, oraz druhom Pilawie i Mrowcowi. Harcerze ci nie nocowali w obozie - codziennie dochodzili na zajęcia. Miejscem obozu była - Leśniczówka, jednak najprawdopodobniej nie siedziba Nadleśnictwa Czarny Las (Pałacyk) tylko budynek przy drodze na Rusinowice.

Latem 1925r. w Nadleśnictwie Czarny Las obozowali katowiccy harcerze - najprawdopodobniej z MDH im. Tadeusza Kościuszki działającej przy gimnazjum klasycznym w Katowicach. Komendantem tego obozu był druh Roman Koncki, zaś oboźnym druh Walter Gojny. Także i tym razem w obozie uczestniczyli harcerze z Lublińca, jednak już w pełnym wymiarze. Wiemy, że wśród nich znaleźli się Michał Mędlewski, Robert Maksara, Edmunt Mendecki, Konrad Bazarnik.

Uczestnicy obozu w Czarnym Lesie
od lewej Edmund Mendecki, ?, Michał Mędlewski, Jakub Bazarnik

W 1925, funkcję hufcowego objął dh Ludwik Klama, nauczyciel w Szkole Podstawowej w Olszynie, który początkowo kierował hufcem z pewnego oddalenia. Druh Klama w miarę możliwości utrzymywał z drużynami kontakt osobisty lub przez łączników. W tym czasie zorganizowano obozy letnie w Olszynie oraz Boronowie, a także wypad do Cieszyna i Dzięgielowa (gdzie harcerze wspięli się na górę Tuł)

Harcerze lublinieccy w drodze do Cieszyna 1925r.

W 1925r. powstaje w Lublińcu przy Szkole Powszechnej nr 1 - II Męska Drużyna Harcerska im. Adama Mickiewicza, której opiekunem zostaje nauczyciel Stanisław Owczarek (późniejszy żołnierz kampanii wrześniowej, więzień obozu w Dachau, wieloletni dyrektor Publicznej Średniej Szkoły Zawodowej w Lublińcu), a następnie nauczyciel Kazimierz Krzyszkowski.

Także 1925 roku, z inicjatywy księdza pułkownika Jana Szymały, kapelana 74 GPP, oraz nauczyciela Gimnazjum, do Lublińca przybyli Opolanie ze Związku Polaków w Niemczech. Po plebiscycie Śląsk Opolski znalazł się na terenach niemieckich, jednak młodzież tam mieszkająca, a wychowana w duchu polskim pragnęła kształcić się w Polsce. Rada pedagogiczna, a zwłaszcza ksiądz Szymała wiązał wiele nadziei z pracą drużyny harcerskiej, która kształtowałaby właściwą postawę młodych Polaków z Niemiec.

Ksiądz Jan Szymała wśród grona pedagogicznego Gimnazjum w Lublińcu
Siedzi, piąty od lewej strony

W 1926r. drużynowym drużyny im. T. Kościuszki wybrano Cyryla Smyrka (późniejszego członka Związku Akademików Górnoślązaków "Silesia Superior, prawdopodobnie pracownika wywiadu polskiego, więźnia obozu w Płaszowie)

Legitymacja wraz z podpisem i zdjęciem Cyryla Smyrka

Opiekunem harcerstwa w Gimnazjum w Lublińcu w tym czasie był ksiądz pułkownik Jan Szymała, bezpośrednio zaś przed gronem nauczycielskim za pracę z drużyną odpowiadał do 1931r profesor gimnazjum Alfred Jesionowski (publicysta, krytyk literacki, prelegent radiowy, konspirator, zamordowany podczas ewakuacji więzienia w Katowicach 1945, w którym był przetrzymywany przez Niemców od marca 1944r).

Profesor Alfred Jesionowski (pierwszy od prawej) z Ludwikiem Klamą
na Zlocie Hufca w 1927r.

W sierpniu 1926r. harcerze naszego Hufca wzięli udział w zorganizowanym przez Komendę Chorągwi Śląskiej kursie dla zastępowych drużyn harcerskich. Podczas kursu wielu przyszłych zastępowych złożyło swoje przyrzeczenie harcerskie, wśród nich był późniejszy komendant Chorągwi Śląskiej (1939-1940) - Józef Pukowiec. Członkiem komendy tego kursu był ówczesny Komendant Hufca Lubliniec -druh Ludwik Klama.

Komenda kursu zastępowych w Mszanie - 1926r.
pierwszy od lewej druh Józef Pukowiec, za nim stoi druh Ludwik Klama, dalej stoją:
druh Urbańczyk, druh Orszulik i druh Zajonc
poniżej: druh Adam Kotula, druh Fialski, druh Goriwoda

15 kwietnia 1927r. zostaje zatwierdzona nowa drużyna harcerska w Koszęcinie, której założycielem (w 1926r) jest nauczyciel miejscowej szkoły powszechnej Bronisław Prauza. Drużyna ta przyjęła imię Tadeusza Kościuszki.

19 czerwca (1927r) po raz pierwszy w historii naszego hufca, odbywa się Zlot Hufca Lubliniec. Pomysłodawcą tego wydarzenia jest komendant Hufca - druh Ludwik Klama. W Zlocie uczestniczą harcerze wszystkich działających w Hufcu drużyn męskich - czyli: I Męskiej Drużyny Harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki z Lublińca, II Męskiej Drużyny Harcerskiej im. Adama Mickiewicza z Lublińca, MDH im. Tadeusza Kościuszki z Koszęcina oraz MDH im. Tadeusza Kościuszki z Olszyny.

Męskie drużyny harcerskie Hufca Lubliniec
podczas Zloty Hufca w 1927r.

Obecne były także harcerki drużyn żeńskich działających na terenie Lublińca. 

Harcerki - najprawdopodobniej z drużyny "Dąbów"
podczas Zlotu Hufca Lubliniec.

W Zlocie wzięli udział członkowie Koła Przyjaciół Harcerstwa z Wiktorią Niegolewską, ksiądz kapitan Jan Szymała, oraz oficerowie 74 GPP działającego w Lublińcu z płk. Milianem Marszałkiem oraz władze miasta Lublińca w osobie wicestarosty Adolfa Łukowieckiego.

Zlot był atrakcją nie tylko dla młodych harcerzy, ale także dla ich rodziców, ponieważ umożliwiono im zwiedzenie obozu swoich pociech. Podziwiali oni ze smakiem urządzony obóz, jego zdobnictwo i urządzenia obozowe. Uczestniczyli również w przyrzeczeniu harcerskim, które odbyło się przy wieczornym ognisku, połączonym z występami. Ten oryginalny pomysł druha Klamy, spowodował udzielenie się doskonałej atmosfery zlotu rodzicom harcerzy i pogłębił przychylność jaką miejscowe społeczeństwo darzyło ruch harcerski.

Także w czerwcu, prezesem Koła Przyjaciół Harcerstwa zostaje kapelan 74GPP - ksiądz Jan Szymała. Funkcje tą będzie piastował aż do wybuchu II wojny światowej.

Wieloletni prezes Koła Przyjaciół Harcerstwa w Lublińcu
- ksiądz pułkownik Jan Szymała (drugi od lewej strony w drugim rzędzie, w mundurze)

W sierpniu (od 1 do 20.08.1927r), harcerze naszego Hufca biorą udział w kolejnym kursie zastępowych, już znacznie bliżej, bo w Olszynie, gdzie MDH im. Tadeusza Kościuszki prowadził druh Ludwik Klama. Kurs wizytowała ówczesna komendantka Chorągwi Śląskiej druhna Wanda Jordanówna.

Kurs zastępowych w Olszynie w 1927r
Druh Ludwik Klama, stoi pierwszy po lewej,
przy maszcie siedzi druhna Wanda Jordanówna

We wrześniu 1927r. na funkcję drużynowego I MDH im. Tadeusza Kościuszki w Lublińcu zostaje powołany - druh Władysław Planetorz, późniejszy kierownik Wydziału Zuchów Referatu ZHP w Niemczech, zastępca naczelnika ZHP w Niemczech. Członek Szarych Szeregów, więziony w Oświęcimiu i Mauthausen-Gusen. Zakatowany 1944r. w Twierdzy Kłodzkiej.

Druh Władysław Planetorz wśród harcerzy
I MDH im. Tadeusza Kościuszki
stoi pierwszy od lewej

W pracy drużyny pomagał mu, jego przyjaciel - Wojciech Wawrzynek, późniejszy dziennikarz, prezes Związku Akademików w Niemczech, więzień obozu koncentracyjnego Hohenbruch, po wojnie redaktor Instytutu Śląskiego w Opolu, którego był współzałożycielem.

Druh Wojciech Wawrzynek wśród harcerzy
I MDH im. Tadeusza Kościuszki
stoi pierwszy od lewej

Również we wrześniu, przez 4 dni, harcerze i harcerki Hufca Lubliniec (ze Szkoły Powszechnej) pod opieką swoich nauczycieli, a także kierownika szkoły - pana Jakuba Bazarnika, przebywali nad morzem. Podczas wycieczki zwiedzili: Hel, Gdynię i Gdańsk.

Harcerze i harcerki z Hufca Lubliniec
przed wyjazdem z Gdyni na Hel - 12 września 1927r.

Kierownik Szkoły - Jakub Bazarnik, od początku swojej pracy w Szkole Powszechnej wspierał lublinieckich harcerzy. To w szkole, kierowanej przez niego, pracowali wybitni lublinieccy instruktorzy i sympatycy harcerstwa: Ludwik Klama, Stanisław Wojciechowski, Jan Bernard Handy, Stanisław Stanisz, Kazimierz Krzyszkowski, Stanisław Owczarek, Stencel Ryszard, czy Emeryk Cieślar. Jednym z pierwszych jego działań było zorganizowanie obchodów uchwalenia Konstytucji 3 Maja, podczas których zasadzono na boisku szkolnym pamiątkową lipę. W 1924 r. założył Publiczną Szkołę Dokształcającą Zawodową, która funkcjonowała w budynku szkoły powszechnej i liczyła 3 klasy. W czasie II wojny światowej był prześladowany - kilkakrotnie aresztowany, usunięty ze swojego mieszkania, przeniesiony wraz z rodziną do jednoizbowego pomieszczenia na peryferiach miasta. Stale śledzony, żyjący w niedostatku, obawie i niepewności, zapadł na zdrowiu i zmarł 20 marca 1943r.

Siedzą: czwarty od lewej Jakub Bazarnik, pierwszy od prawej Stanisław Owczarek
W drugim rzędzie od lewej: Kazimierz Krzyszkowski, Jan Bernard Handy,
czwarty od lewej: Ludwik Klama
w rzędzie czwartym: drugi od lewej - Ernest Cieślar

24 października - zmarła Wiktoria Niegolewska, opiekunka lublinieckich harcerzy, założycielka Koła Przyjaciół Harcerstwa w Lublińcu.

Grupa harcerzy Hufca ZHP, przy grobowcu Wiktorii i Kazimierza Niegolewskich

W roku 1928, druh Ludwik Klama zostaje przeniesiony ze szkoły w Olszynie do Szkoły Powszechnej w Lublińcu. Odtąd zarządza Hufcem bezpośrednio z Lublińca. Ma to kolosalne znaczenie dla rozwoju harcerstwa na terenie miasta i okolic. Pod koniec roku 1928 w Hufcu Lubliniec działa 195 harcerzy w 9 drużynach! (gdy jeszcze rok wcześniej były tylko 4). Powstają drużyny w: Lubszy - MDH im. H.Sienkiewicza z drużynowym dh Alfredem Szulcem, działająca przy szkole; Kaletach - MDH im. Tadeusza Kościuszki z drużynowym Janem Olszówką działającą przy szkole; Solarni - MDH im. Stefana Czarnieckiego z drużynowym Rudolfem Rzemienieckim działająca przy szkole; Kokotku - MDH im. Tadeusza Kościuszki z drużynowym Romanem Makarewiczem, działająca przy szkole; Psarach - MDH im. Józefa Poniatowskiego z drużynowym Władysławem Niechciałem, a także kolejna drużyna w Lublińcu - III MDH im. Orląt Lwowskich z drużynowym Stanisławem Wojciechowskim, działająca przy szkole.

MDH im. Stefana Czarnieckiego w Solarni
wśród harcerzy - drużynowy Rudolf Rzemieniecki

Do tego nadal aktywnie działały w Lublińcu - I MDH im. Tadeusza Kościuszki z drużynowym Władysławem Planetorzem działająca przy gimnazjum, II MDH im. Adama Mickiewicza z drużynowym Alojzym Gajek, w Koszęcinie - MDH im. Tadeusza Kościuszki z drużynowym Bronisławem Prauzą, oraz I MDH im. Tadeusza Kościuszki z drużynowym Ludwikiem Klamą, działająca przy szkole w Olszynie.

Drużyna z Lubszy w 1928r
na środku stoją od lewej, druh Alfred Szulc, druh Ludwik Klama

Bardzo aktywnie działa Koło Przyjaciół Harcerstwa w Lublińcu, które swoją siedzibę ma w Bursie Gimnazjalnej. Dzięki postawie księdza kapitana Jana Szymały do koła zapisuje się niemal cały korpus oficerski 74 GPP, pozwala to na ufundowanie mundurów dla 150 harcerzy i i 30 harcerek.

3 maja, uczniowie Szkoły Powszechnej wraz z harcerzami świętują 5 rocznicę posadzenia "pamiątkowej lipy" na boisku przed szkołą.

Uroczystość 3 maja 1928r przed Szkołą Powszechną

Historia lipy, sięga 3 maja 1923 roku, kiedy to na pamiątkę pierwszych, w wolnym Lublińcu, obchodów Konstytucji 3 Maja przed Szkołą Powszechną z inicjatywy ówczesnego kierownika szkoły - Jakuba Bazarnika zasadzono właśnie lipę. Na uroczystości tej nie mogło zabraknąć harcerzy - wśród których, wartę honorową trzymał m.innymi Konrad Mańka.

Warta honorowa przy "pamiątkowej lipie" - 1923r.
po lewej stoi Konrad Mańka

29 i 30 sierpnia odbył się II Zlot Hufca Drużyn Lublinieckich, w którym uczestniczył Komendant Śląskiej Chorągwi Marian Łowiński, oraz starosta lubliniecki Jan Wyglenda.

Przed namiotem Komendy Zlotu - 1928r
Stoją od lewej, ?, Marian Łowiński, Rudolf Rzemieniecki, ?, Ludwik Klama, Jan Wyglenda

Punktem kulminacyjnym Zlotu - było uroczyste przyrzeczenie na rynku w Lublińcu, które odbierał od harcerzy naszego Hufca -  świeżo mianowany na funkcję Komendanta Śląskiej Chorągwi - druh Marian Łowiński.

Przyrzeczenie harcerskie na rynku - 30 siepnień 1928r.

W kolejnym roku, najważniejszym harcerskim wydarzeniem był II Narodowy Zlot Harcerzy w Poznaniu, także harcerze naszego Hufca chcieli w tym wydarzeniu uczestniczyć. Dlatego sporo czasu i energii poświęcili na przygotowania. Najpierw w kwietniu (14.IV) obyły się "zawody harcerskie".

Następnie 25 i 26 maja w Koszęcinie odbył się Zlot Zastępów, przygotowujących się do lipcowego wyjazdu do Poznania. Zlot odbył się na polanie, obok cegielni. Uczestniczyło w nim 70 harcerzy. Głównym jego celem było wypróbowanie sił i sprawności w obozowaniu. W niedzielę uczestnicy zlotu wzięli udział w uroczystej mszy świętej, której przewodził prezes Koła Przyjaciół Harcerzy - ksiądz Jan Szymała. W związku z załamaniem pogoda cześć zajęć odwołano. Zlot zakończył się późnym popołudniem. 

Wreszcie nadszedł lipiec. Od 14 do 23 lipca na Śródce pod Poznaniem nasi harcerze uczestniczyli w II Narodowym Zlocie Harcerzy. W zlocie więzło około 7 tyś. harcerzy. W zlocie uczestniczyli także skauci z Łotwy, Estonii, Danii, Francji, Rumunii i Węgier. W czasie Zlotu wydawano gazetę "Harce", której łącznie 8 numerów tworzono w formie dziennika obozowego.

Rozegrano 14 konkurencji takich jak: najlepsze sprawozdanie z pracy drużyny, najlepsze wyposażenie drużyny, obozowanie, praca dla całości obozu, samarytanka, sygnalizacja, pionierka, harcerski bieg z przeszkodami, wycieczka 24-godzinna, wycieczka 24-godzinna kolarska, śpiew, muzyka, tańce narodowe, zawody sportowe. Jednym z celów Zlotu - było przygotowanie polskiej reprezentacji do wyjazdu na Jamboree do Anglii. Podczas Zlotu odbyła się w Poznaniu - Powszechna Wystawa Krajowa. Na jej terenie w pawilonie 32, swoją wystawę zaprezentowali harcerze ze Śląska.

Wcześniej bo 5 maja 1929r. harcerze Hufca Lubliniec, wraz z gromadą wilczków (tak nazywano zuchów) uczestniczyli uroczystościach poświęcenia gmachu Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego, które odbyło się w Katowicach. Jedną z głównych postaci uczestniczących w uroczystościach był prezydent RP - Ignacy Mościcki. Jak wspomina druh Muniak "Nasza Gromada Wilcząt, w mundurkach stała na stopniach Teatru im. Stanisław Wyspiańskiego w rynku katowickim, tuż poniżej pana Prezydenta. Prawdopodobnie byliśmy jakąś "ważną" najmłodszą grupą, że zasłużyliśmy i to z Lublińca, a nie Katowic na takie wyróżnienie."

Na zdjęciu grupa wilczków, na kilka dni przed wyjazdem do Katowic

Poza wyjazdem do Poznania, życie harcerskie toczyło się swoim torem. Nie brakowało wycieczek, biwaków i "wykapek", tych bliższych i dalszych. Pieszo i na rowerze.

Wycieczka do Koszęcina - po lewej druh Ludwik Klama,
po prawej Bronisław Prauza, opiekun drużyny koszęcińskiej

 
Wycieczka rowerowa do Pustej Kuźnicy - nad granicę.
Na zdjęciu - po prawej komendant Hufca - Ludwik Klama

W kolejnym roku - 1930, Hufiec rozwija się nadal. Powstają nowe drużyny: IV Męska Drużyna Harcerska im. Konstantego Damrota w Lublińcu, której drużynowym został Alojzy Gajek (była to drużyna, której główny człon stanowili pracujący już harcerze), I MDH w Lubecku przy szkole powszechnej, z drużynowym dh Ganczarczykiem, I MDH w Boronowie, przy szkole powszechnej, z drużynowym Władysławem Garendą, I MDH w Woźnikach, przy szkole powszechnej, z drużynowym Romanem Makarewiczem oraz I MDH w Kamienicy, przy szkole powszechnej, z drużynowym Stanisławem Gawronem. Ze stanu Hufca ubywają, niestety trzy drużyny w: Lubszy, Psarach i Olszynie. Z drużyny w Koszęcinie odchodzi Bronisław Prauza, jego miejsce zajmuje Alfred Gier. Stan Hufca na rok 1930 - to 207 harcerzy.

Mapa przedstawiająca Środowiska Chorągwi Śląskiej w 1930r
w górnej części Hufiec Lubliniec

W całej Polsce - w dniu imienin Marszałka Józefa Piłsudskiego - 19 marca, organizowane były pochody, msze i akademie szkolne. Nie inaczej było w Lublińcu. W uroczystościach tych, ze względu na patriotyczny charakter brali udział także harcerze Hufca Lubliniec.

Harcerze Hufca Lubliniec, ze sztandarem I MDH im. Tadeusza Kościuszki
19 marca 1930r.

Inną uroczystością patriotyczna obchodzoną uroczyście, była rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja. Także w tych uroczystościach, udział swój brali harcerze naszego Hufca

Harcerze podczas defilady - 3 maja 1930r.

Uroczystość ta często kończyła się na rynku miejskim, po nabożeństwie.

3 maja 1930r, po nabożeństwie

Rok 1930 był dla śląskiego harcerstwa rokiem jubileuszowym, gdyż obchodzono dziesięciolecie działalności harcerskiej na Śląsku.

W kręgu rady - Bucze 1930
pierwszy od lewej siedzi Ludwik Klama

Jubileuszowy Zlot Męskiej Chorągwi odbył się na Buczu w dniach 1 do 15 lipca 1930 r.

Szkoła Instruktorska "Bucze"

W Zlocie wzięły udział wszystkie męskie drużyny, w tym także z Hufca Lubliniec. 

Msza polowa podczas Jubileuszu X-lecia Harcerstwa na Śląsku
Ludwik Klama - na pierwszym planie

Na początku lat 30-tych powstał w strukturach Hufca Lubliniec - zastęp żeglarski. Głównym jego pomysłodawcą i animatorem, był podoficer marynarki wojennej w rezerwie Bernard Mendrela (z zawodu piekarz). Zastęp powstał przy IV MDH im. K.Damrota, której drużynowym był Alojzy Gajek. Chętnych do wstąpienia do zastępu było sporo. Wstępnie do zastępu przystąpiło kilku harcerzy z IV MDH i innych drużyn. Druh Mendrela zobowiązał się wyszkolić załogę żeglarską w dziedzinie sportów wodnych w miarę możliwości i warunków. Załoga składała się z 5 osób: Bernarda Mendreli, Władysława Wędrychowicza, Huberta Grzesika, Ryszarda Grunerta, druha Trójcy z MDH w Kaletach (być może w skład zastępu wchodzili - Eryk Słota i Emil Myszor).

Podczas defilady - prezentuje się zastęp wodny Hufca Lubliniec

Dzięki pomocy Koła Przyjaciół Harcerstwa, zbudowano "Iskrę", łódź z masztem i 2 parami wioseł. Łódź powstawała w warsztacie budowy kajaków w Lublińcu, pod okiem jego właściciela pana Wodnioka. Za zgodą kierownika kąpieliska miejskiego, łódź ulokowano w pomieszczeniach gospodarczych kąpieliska i na tych wodach prowadzono treningi.

Wodowanie harcerskiej łodzi - "Iskra"

Treningi były bardzo intensywne, gdyż impreza do której przygotowywali się wodniacy, zbliżała się wielkimi krokami, a miał to być Międzynarodowy Zlot Skautów Wodnych w Garczynie, latem 1932r.

Tuż po powrocie z Bucza (15.07.1930r), czwórka harcerzy: Władysław Wędrychowicz, Alojzy Gajek, Eryk Słota i Paweł Jendrysik, wybrała się na rowerach do Krakowa.

Przed Katedrą na Wawelu - lipiec 1930r.

A następnie w trochę większym składzie, na swoich rowerach pokonała trasę Lubliniec, Poznań, Gdańsk. Odwiedzając przy okazji w Poznaniu - Międzynarodową Wystawę Komunikacji i Turystyki. Wśród harcerzy, którzy tego dokonali byli między innymi: między innymi: Henryk Gaczek, Alojzy Gajek, Władysław Wędrychowicz, Hubert Grzesik, Karol Mikeska,

Drużyna rowerowa - która pokonała trasę Lubliniec - Hel - Lubliniec w 15 dni.

We wrześniu 1930r. I MDH im. Tadeusza Kościuszki obejmuje - Leopold Hałaczek, który przez rok (1930-1931) - uczy się w lublinieckim Gimnazjum. Następnie wraca do Rybnika skąd przyjechał do Lublińca. W Krzyszkowicach prowadzi MDH im. Henryka Sienkiewicza. Od 1936 jest hufcowym - Hufca Rydułtowy. Od początku wojny angażuje się w działalność konspiracyjną w okolicy Rybnika. W grudniu 1940 zostaje aresztowany przez Niemców, ucieka do Czech i działa w okolicy Orłowej na Zaolziu jako zastępca komendanta ZWZ/AK. W styczniu 1943, ponownie zostaje zaaresztowany przez Gestapo i po ciężkim przesłuchaniu w cieszyńskim więzieniu przewieziony do KL Auschwitz i osadzony na bloku 11. W czerwcu 1944 r. wraz z czterema innymi więźniami został powieszony w Kocierzy Moszczanickiej, a jego ciało spalono w oświęcimskim krematorium.

 
Druh Leopold Hałaczek - po lewej stronie

Rok 1931, obfitował w wydarzenia. Już 15 lutego w Koszęcinie powstaje nowa drużyna starszoharcerska, założona przez druha Alojzego Janeczka. W skład tej drużyny wchodzą harcerze z Koszęcina, którym nie podobały się metody wychowawcze stosowane w I MDH im. Tadeusza Kościuszki w Koszęcinie. Wśród harcerzy drużyny znajdują się: Aleksander Mazur, Augustyn Szczęsny, Jan Moj, Maciej Odoj, Konrad Kwapis, Henryk Wieczorek, Janeczek Jan, Wojciech Ulfik.

Druh Alojzy Janeczek

Dzień później w Lublińcu, 16 lutego, na rynku w Lublińcu, zuchy i harcerze lublinieccy wzięli udział w uroczystym "Apelu Morza", organizowanym na pamiątkę odzyskania przez Polskę dostępu do morza.

28 czerwca, w Lublińcu odbyło się Święto Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Lublińcu. W zawodach zorganizowanych z tej okazji wzięli udział harcerze, członkowie Harcerskiego Klubu Sportowego działającego przy KH Lubliniec, wśród których byli Karol Mikeska i Alojzy Gajek.

Stoją od lewej: Alojzy Gajek i Karol Mikeska

Po zawodach odbyło się wręczenie nagród przez wicestarostę dr. Adolfa Łukowieckiego w obecności członków powiatowego komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Lublińcu, m.in. płk. Miliana Marszałka.

Uroczyste wręczenie nagród
na zdjęciu harcerze hufca oraz komendant - Ludwik Klama
z tyłu w środku zdjęcia

29 czerwca czwórka harcerzy naszego Hufca: Eryk Słota, Alojzy Gajek, Władysław Wędrychowicz i Hubert Grzesik, wybrała się na wycieczkę rowerową na Jurę Krakowsko -Częstochowską. Najpierw zawitali do pod częstochowskiej wsi - Kawodrzy Dolnej, następnie już w samej Częstochowie, udali się na Jasną Górę, by na koniec do dotrzeć do Olsztyna, gdzie wspinali się na jurajskie skałki.

Na skałkach olsztyńskich, stoją od lewej
Władysław Wędrychowicz, Alojzy Gajek, Hubert Grzesik, Eryk Słota

Następnie, 5 lipca 1931r, harcerze Hufca Lubliniec wzięli udział w poświęcenie gmachu stanicy i pierwszej Szkoły Instruktorskiej w Buczu.

 
Poświęcenie Szkoły Instruktorskiej w Buczu
przemawia Przewodniczący ZHP Michał Grażyński

W skład reprezentacji naszego Hufca wchodzili harcerze Kręgu Starszoharcerskiego, II Męskiej Drużyny Harcerskiej im. Adama Mickiewicza oraz druhny z II Żeńskiej Drużyny Harcerskiej: Hubert Grzesik, Wędrychowicz Władysław, Henryk Gaczek, Alojzy Gajek, Słota Eryk, Zimmer Gerard, Mikeska Karol, Lenert Jan, Myszor Emil, Teresa Mannówna, Jadwiga Gajkówna, Zając Edward, Grzesik Piotr, Warzecha, Drozdowski Jan, Grzesik oraz ówczesny komendant Hufca Lubliniec - Ludwik Klama. 

 
Bucze 1931 - reprezentacja Hufca Lubliniec

Odjazd do Lublińca harcerzy lublinieckich ze stacji Skoczów

17 lipca 1931r. harcerze Hufca Lubliniec, tuż po uroczystościach poświęcenia w Górkach Wielkich pierwszej Szkoły Instruktorskiej, wybrali się na obóz do Poronina. Komendantem obozu był druh Stanisław Gawron

zaś wśród obozowiczów, których główny trzon stanowili harcerze II Męskiej Drużyny Harcerskiej im. Adama Mickiewicza, znaleźli się: Eryk Słota, Alojzy Gajek, Hubert Grzesik, Emil Myszor, Edward Zając, Gerard Zimmer, Karol Mikeska, Piotr Grzesik, Leopold Hałaczek, Jan Bernard Handy.

Harcerze Hufca Lublinie na obozie w Poroninie
Pierwszy od lewej, komendant obozu - Stanisław Gawron

W czasie obozu harcerze wędrowali po górach, czy zapoznawali się ze zwyczajami i kulturą górali.

Siedzą od lewej: Karol Mikeska, Stanisław Gawron, góral, Alojzy Gajek, Emil Myszor

15 sierpnia, po raz kolejny w tym roku, harcerze wybrali się na wycieczkę krajoznawczą tym razem  do Warszawy. Wśród harcerzy biorących udział w wyjeździe byli między innymi: Alojzy Gajek, Eryk Słota, Hubert Grzesik, Emil Myszor, Gerard Zimmer, Grzesik Piotr, Gaczek Henryk, Władysław Wędrychowicz.

Pod koniec roku 1931, stan osobowy Hufca Lubliniec to 219 harcerzy i działających aktywnie 7 drużyn.

W roku 1932, Komenda Hufca ZHP Lubliniec z druhem Komendantem Ludwikiem Klamą na czele, organizuje 29 czerwca w Koszęcinie Zlot Hufca.

Zdjęcie Zlotowe w Koszęcinie, z tyłu lipy zwane "12 apostołami"

Harcerze Hufca Lubliniec
podczas apelu w "obozie zlotowym" w Koszęcinie w 1932r.

Latem tego roku część harcerzy wyjeżdża na Bucze, by tam na kursach organizowanych przez Śląską Chorągiew, pod okiem np. druha Aleksandra Kamińskiego doskonalić swoje harcerskie umiejętności. Wśród tych harcerzy jest Alojzy Janeczek.

Kurs drużynowych na Buczu w 1932r.
Zajęcia prowadził między innymi Aleksander Kamiński

Kolejna grupa harcerzy wzięła udział w 9-dniowym kursie zastępowych, który został zorganizowany wraz z Hufcem Rydułtowy w Cedro Mazur pod Kielcami. Kadrę kursu stanowili druhowie: Ludwik Klama, Stanisław Gawron, Rudolf Rzemieniecki, oraz Jan Klama (ówczesny komendant Hufca Rydułtowy).

Komenda Kursu stoją od lewej:
Jan Klama, Ludwik Klama, Rudolf Rzemieniecki, Stanisław Gawron

Harcerze podczas kursu korzystali z uroków miejsca w jakim obozowali wędrując Górami Świętokrzyskimi po Puszczy Jodłowej i gołoborzu.

Harcerze w Puszczy Jodłowej pod opieką druhów:
Ludwika Klamy i Rudolfa Rzemienieckiego

Podczas kursu miało miejsce podtopienie obozowiska, gdy wylała rzeka Łubrzanka.

Wystąpienie z brzegów rzeki Łubrzanki
podtopienie obozowiska

Część harcerzy obozowała w mieście i wzięła udział w organizowanym co roku - półobozie na terenie Lublińca, który trwał dwa tygodnie.

Kadra półobozu w Lublińcu
stoją od lewej: Eryk Słota, Alojzy Gajek, ?, Ludwik Klama,
Paweł Jędrysik, Władysław Wędrychowicz

Jednak najważniejszym wydarzeniem tego roku był udział zastępu wodnego w Międzynarodowym Zlocie Skautów Wodnych w Garczynie. W lipcu 1932r. łódź "Iskra" została przemieszczona transportem kolejowym do Mysłowic. Stamtąd zastęp żeglarski w składzie: Bernard Mendrela (zastępowy), Władysław Wędrychowicz, Hubert Grzesik, Ryszard Grunert, Trójca z MDH w Kaletach (być może w skład zastępu wchodzili - Eryk Słota i Emil Myszor) wyruszył do Garczyna, płynąc najpierw rzeką Przemszą do Krakowa, a następnie Wisłą aż do Tczewa.

Łódka "Iskra" i zastęp wodny Hufca ZHP Lubliniec
po lewej stronie Bernard Mendrela

Pod dotarciu do Tczewa, zastęp pojechał do Gdyni, gdzie 31 lipca 1932 wziął udział w obchodach I Święta Morza

Gdynia, Święto Morza - defilada

Po krótkim pobycie w Gdyni, harcerze udali się do Garczyna - gdzie nad przepięknym Jeziorem Garczyńskim odbywał się od 7 do 14 sierpnia Międzynarodowy Zlot Skautów Wodnych.

Zastęp wodny podczas zawodów w Garczynie

Ze Zlotu wrócili z wyróżnieniem, które otrzymali za posiadane wiadomości i umiejętności żeglarskie, a także za wspaniałą postawę podczas podróży wodnej Wisłą do Tczewa w drodze na Zlot.

Pod koniec roku, zostaje zlikwidowana Drużyna Starszoharcerska działająca w Koszęcinie, a jej członkowie zostają wcieleni do MDH im. Tadeusza Kościuszki, którą od listopada prowadzi Alojzy Janeczek, a wspiera go kierownik Szkoły Powszechnej - pan Karol Sobota. Zmiany również przechodzi lubliniecka MDH im. Tadeusza Kościuszki. W 1932r. drużynę prowadzi najpierw Roman Matuszewski, następnie Paweł Bielica, i ponownie Roman Matuszewski. Paweł Bielica, przenosi się do Rydułtów, gdzie od listopada kieruje MDH im. Zawiszy Czarnego. Współtworzy wraz z Leopoldem Hałaczkiem czasopismo harcerskie "Jak skauci pracują".  W 1938r. uzyskuje stopień podharcmistrza. W czasie wojny aresztowany i wywieziony na roboty do Niemiec. Po wojnie od października 1945 do 1949 kierował Hufcem Rydułtowy.

Druh Paweł Bielica na Zlocie Hufca w Koszęcinie w 1932r.
w górnym rzędzie, drugi od lewej

Drużyna otrzymuje także nowego opiekuna ze strony Gimnazjum. Po profesorze Alfredzie Jesionowskim, opiekę przejmuje profesor Kasper Dubiel (nauczyciel języka polskiego, geografii i historii). 

profesor Kasper Dubiel wraz z gronem profesorskim
w auli Gimnazjum w Lublińcu (1933 lub 1934r)
siedzi drugi od lewej

Rok ten zakończył się niestety nieodżałowaną stratą dla Hufca Lubliniec. We wrześniu1932r. zostało otwarte pierwsze na ziemiach niemieckich - Polskie Gimnazjum w Bytomiu. W związku z tym znaczna część "Opolan" przeniosła się do niego, sporą ich część stanowili harcerze MDH im. Tadeusza Kościuszki działającej przy Gimnazjum w Lublińcu. Do Bytomia powędrowali między innymi Władysław Planetorz czy Wojciech Wawrzynek.

Gimnazjum Polskie w Bytomiu
mieszczące się przy ulicy Kurfürstenstraße 21 (al. Legionów)

 

 

Opracowano na podstawie:
J.Bula, Harcerstwo na terenie miasta Lublińca w latach 1920-1949, Kraków 2000
Wspomnienia - Alojzy Gajek
Wspomnienia - Marian Ożarowski
Cyryl Bolesław Smyrek historia nieznana, Anna Łabudzka, Pismo Profile, 2008r.
Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza - Monografia, Maciej Janik
Zespół Szkół Ogólnokształąco-Technicznych w Lublińcu, Sylwetki Dyrektorów - Katarzyna Myrcik
Lublinieckie Gimnazjum w latach 1922-1939, Ludwik Markowiak, Lubliniec 1994
"Sprawozdanie za rok 1927,1928, 1937, 1938" - Związek Harcerstwa Polskiego oddział Śląski
Kronika - Szkoła Powszechna w Lublińcu
Polska Zachodnia nr - 147, 194, 196, 210
Harcerstwo Śląskie 1920-1930, Zarząd Śląskiego Odziału ZHP, Warszawa 1931r.
Martyrologia harcerzy i harcerek Chorągwi Śląskiej w latach 1939-1945 - Jerzy Klistała
Z dziejów harcerstwa śląskiego 1920-1945, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1985r. 

Fotografie:
Archiwum Hufca ZHP Lubliniec
Zbiory prywatne - Alojzy i Marcin Gajek
Zbiory prywatne - Ludwik Klama i i Grażyna Klama - Morgała
Cyryl Bolesław Smyrek historia nieznana, Anna Łabudzka, Pismo Profile, 2008r.
Kronika - Szkoła Powszechna w Lublińcu