Historia Hufca Lubliniec

Róża Poniewiera zd. Kopacz (właśc. Rozalia Aniela Poniewiera) urodziła się 19 października 1921 roku w Starym Dworze (niem. Althoff) jako piąte dziecko Franciszka Kopacza i Walerii zd. Francik. Rodzina Kopaczów początkowo mieszkała w Zwierzyńcu (koło Krzepic), stamtąd przeprowadziła się do Lublińca około września 1928 roku. Mieszkali na terenie cegielni Leona Bartosa, gdzie pracował Franciszek Kopacz.

Róża uczęszczała do lublinieckiej ośmioklasowej Publicznej Szkoły Powszechnej.

Róża Kopacz z koleżanką i kolegami ze szkoły

W latach szkolnych, w roku 1935, zaczęła działać w harcerstwie lublinieckim, jako aktywna członkini pozaszkolnej I Żeńskiej Drużyny Harcerek im. "Drzew", prowadzonej przez druhnę Irenę Hankównę, wychowawczynię szkolną Róży. W drużynie tej pełniła funkcję kronikarza. W tym też roku w Śląskim Zakładzie dla Głuchoniemych w Lublińcu składa przyrzeczenie na ręce Emili Weglarzówny, Komendantki Śląskiej Chorągwi Harcerek.

Harcerki z drużyny im. "Drzew" podczas gwiazdki w 1935r.
w pierwszym rzędzie, czwarta od lewej druhna Handkówna

W kolejnym roku uczestniczy w czerwcowym Zlocie Hufca Harcerzy

Drużyna im. Drzew podczas Zlotu Hufca w 1936r.
w środku siedzi ówczesny Komendant Męskiego Hufca Lubliniec
- druh Stanisław Wojciechowski

a także w obozie harcerek w Lisowie.

Druhny podczas obozu w Lisowie w 1936r.

Podobno była najlepszą uczennicą w szkole. Dostała się do liceum, ale wybrała szkołę handlową (być może tę mieszczącą się wówczas w Tarnowskich Górach).

Druhna Róża Kopacz (Poniewiera) - po prawej stronie
powyżej druhna Maria Zającówna

Po jej ukończeniu Róża Kopacz pracowała w sklepie obuwniczym Bata mieszczącym się przy lublinieckim rynku jako kierowniczka. W 1938r. wraz z drużyną przebywała na obozie Krużlowej Wyżnej, gdzie wraz z harcerkami brała udział w grach terenowych, ogniskach dla miejscowej ludności czy wycieczkach krajoznawczych z pamiętnym spływem Dunajcem. Na wiosnę 1939r. wzięła udział w kursie Szkoleniowym w Szkole Instruktorskiej na Buczu.

Kursantki przed Szkołą na Buczu w 1939r.

W sierpniu 1939 roku wraz z harcerkami zgłosiła się do pracy przy kopaniu rowów przeciwlotniczych w Lublińcu.

Kopanie rowów przeciwlotniczych w sierpniu 1939r. w Lublińcu przez harcerki

Gdy wybuchła wojna, ona i jej młodsza siostra Władysława zostały wywiezione do Neustadt (dzisiejszy Prudnik). Jeszcze w 1940 r. Różę przeniesiono do Zgorzelca (wówczas Görlitz), gdzie pracowała w restauracji. Przebywając na robotach przymusowych, pomagała wielu Polakom (np. wysyłała paczki żywnościowe). Do Lublińca wróciła około 1943-1944 roku. Tam poznała swego przyszłego męża Józefa Poniewierę. Ślub odbył się w Częstochowie 19 marca 1944 roku.

Róża Poniewiera (Kopacz)

Poniewierowie zamieszkali w Lublińcu, gdzie urodziły się ich starsze dzieci: Marian (1945-1988) i Aurelia (1947-1994). Około 1946 roku Róża przez krótki czas była nauczycielką w swojej dawnej szkole. Pod koniec 1955 roku rodzina Poniewierów przeniosła się na stałe do Katowic. Tam przyszło na świat ich trzecie dziecko - córka Halina (ur. 1956).

Około 1998 roku u Róży wystąpiły pierwsze objawy choroby Alzheimera. W ostatnich latach życia przebywała w ośrodku opieki w Siemianowicach Śląskich, doglądana przez męża, córkę i wnuki. Tam zmarła 26 września 2005 roku, w wieku 83 lat. Została pochowana na cmentarzu przy Parafii św. Józefa Robotnika w Katowicach.

Lata działalności w lublinieckim harcerstwie były dla Róży Kopacz-Poniewiery jednym z najważniejszych okresów w życiu. Utrzymywała regularny kontakt z druhnami z drużyny Drzew.

Spotkanie po latach, z członkiniami drużyny im. "Drzew" w Rusinowicach 1983r.
w środku, trzecia od lewej Irena Handkówna

W 1997 roku stworzyła pamiątkowy album, który przekazała hufcowi lublinieckiemu. Jeszcze w trakcie postępującej choroby często wspominała tamten szczęśliwy czas i swoje przyjaciółki z hufca.

Poniżej brudnopis listu, który Róża Poniewiera napisała do Ireny Handkówny w październiku 1984 roku:

"Droga Pani Ireno!
Moje wędrówki dobiegają końca. Pragnę powiedzieć, że chodziłam też naszymi harcerskimi ścieżkami. Witałam je ze wzruszeniem, bo przynosiły wspomnienie niejednej wycieczki spędzonej wspólnie i pamięć o tamtych dniach. Jutro powrócę do domu, miło mi, że z zapasem sił i wrażeń przyjemnych. Dla przypomnienia (przypominam) przesyłam widokówkę z Koszęcina.

Pozdrawiam serdecznie i całuję.
Róża"

Opracowane na podstawie:
Wspomnienia - Michał Paweł Urbaniak, wnuk Róży Poniewiery
Wspomnienie o Drużynie Pozaszkolnej im. "Drzew" w Lublińcu, opracowane przez Różę Kopacz(Poniewierę)

Zdjęcia:
Wspomnienie o Drużynie Pozaszkolnej im. "Drzew" w Lublińcu, opracowane przez Różę Kopacz(Poniewierę)
Archiwum Hufca ZHP Lubliniec