Historia Hufca Lubliniec

Józef Schwestka urodził się 16 grudnia 1923r. w Mikołowie. Matka Katarzyna zmarła w czasie połogu, ojciec zginął w kopalni jeszcze przed urodzeniem Józefa. Dzieciństwo spędził w Siemianowicach Śląskich - wychowywany przez przybranego ojca - Pawła Spałka. Jako nastolatek wraz z ojcem pracował w "biedaszybach" rozwożąc urobek po mieście.

Biedaszyby w Siemianowicach Śląskich (okres międzywojenny)

15 września 1934r. wstąpił do drużyny harcerskiej w Lublińcu, zaś przyrzeczenie harcerskie złożył trzy lata później  -24 czerwca 1937r. na ręce phm. Łukasińskiego w DH w Siemianowicach Śląskich, gdzie poznał druhów: Emanuela Waloszka i Hermana Wróbla, z którymi podczas okupacji będzie działał w konspiracji.

W 1937r. zdaje egzaminy do Gimnazjum im. Jana Śniadeckiego w Siemianowicach, a w 1938r. przeniósł się do Gimnazjum im. Adama Mickiewicza do Lublińca, do którego uczęszczał do czerwca 1939r. Tam też wstąpił do I Męskiej Drużyny Harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki, działającej przy lublinieckim gimnazjum, której drużynowym w tym czasie był Paweł Jendrysik.

Pod koniec sierpnia wraca do Siemianowic i zgłasza się do obywatelskiego komitetu samoobrony. W pierwszych dniach wojny roznosił meldunki i pełnił funkcję obserwacyjne na dachach budynków. 

Podczas pierwszych miesięcy okupacji pracuje "u bauera" (chłopa) w Emden an der Ems w pobliżu granicy holenderskiej. Po powrocie z robót rolnych otrzymał z Arbeitsamtu skierowanie do pracy w drogerii w Bytkowie.

Wtedy też nawiązał kontakt z działającym już w konspiracji Emanuelem Waloszkiem i wstąpił do organizacji "Orzeł Biały". Początkowo jego zadania ograniczały się do zwalczania hitlerowskiej propagandy. Wraz z druhami zmieniali treści afiszy i plakatów (które także zrywali), zabezpieczali i gromadzili polskie książki. Jesienią 1940r. brał udział w zdobyciu materiałów wybuchowych. Kolportuje i przepisuje gazetki podziemne. W lutym 1940r. zostaje włączony do ZWZ. 

Józef Schwestka i Emanuel Waloszek (zdjęcie z 1940 roku)

Wiosną 1941r. wraz z Józefem Urbańczukiem otrzymuje zadanie zorganizowania komórki konspiracyjnej w Lublińcu. Niestety osoba, z którą się spotyka na miejscu działa pod przykrywką dla Niemców. Jest możliwe, że osobą tą był Józef Bartocha, komendant ZWZ w Lublińcu, który okazał się konfidentem gestapo i który „wystawił” wszystkich swoich podkomendnych w liczbie 46, przekazując gestapo ich wykaz i doprowadzając do ich aresztowania w grudniu 1940 roku (w tym m.innymi: Ludwika Klamę, Pawła Jendrysika czy Konrada Mańkę). Nieświadomy tego druh Józef informuje go o zasadach działania grup konspiracyjnych. Podaje też mu swój adres. W czerwcu zostaje aresztowany przez Gestapo wraz z z pozostałymi druhami działającymi w Siemianowicach. Następnie jest torturowany i przesłuchiwany. Więziony w Katowicach, Bytomiu, Gliwicach, Oświęcimiu i Berlinie. 4 marca 1942r. został skazany na 10 lat więzienia, które spędził w wiezieniu w Wołowie(Wohlau) i Buchenwaldzie.

Pod koniec 1944r. brał udział w "marszu śmierci" wędrując pieszo wraz z innymi więźniami do Drezna. Przewieziony do obozu w Stolbergu, doczekał tam wyzwolenia w maju z rąk żołnierzy amerykańskich. 

W czwercu 1945r. wrócił do Polski.

Od września 1945r do marca 1946 przebywał w Zgorzelcu (Zgorzelice), gdzie będąc nauczycielem w szkole podstawowej, między innymi tworzył pierwsze drużyny harcerskie - pełniąc funkcję drużynowego MDH im Tadeusza Kościuszki. Następnie wyjeżdża do Olesna, gdzie odbywa praktyki leśniczego (pod opieką leśniczego Józefa Kałki), równocześnie obejmuję funkcję drużynowego I MDH im Romualda Traugutta, a następnie zostaje referentem drużyn harcerskich przy Komendzie Hufca Olesno.

Rok później pracuje w Krzyżowej, pełniąc funkcję p.o Leśniczego Leśnictwa Polesie.

To nie koniec wędrówki druha Józefa po Polsce. W latach 1949-1950 w Nowej Soli pełni funkcję komendanta Hufca.

W Niemodlinie pełni funkcję zastępcy komendanta Hufca.

Niemodlin 1958r.

W 1960r. otrzymuje stopień harcmistrza.

Druh Józef Schwestka

W 1962r. wyjechał do Szklarskiej Poręby i do emerytury pracował w Funduszu Wczasów Pracowniczych.

Druh Józef Schwestka zmarł na zawał serca w Szklarskiej Porębie - 13 marca 1981r. i został pochowany na cmentarzu parafialnym przy ulicy kard. Stefana Wyszyńskiego.

W latach latach 70-tych za sprawą Tadeusza Kura, druh Józef stał się bohaterem dwóch książek opowiadających o walce harcerzy z Niemcami w czasie okupacji: "Dziewięciu dzielnych z Siemianowic" oraz "Ćwiki z warowni Śląsk".

Opracowano na podstawie:
"Ćwiki z warowni Śląsk" - Tadeusz Kur, Warszawa 1982r.
http://slaskipolska.pl - "Grupa Waloszka" - Wojciech Kempa, 2016r.
Wspomnienia - Urszula Szwestka (Piechowicz)

Zdjęcia:
http://slaskipolska.pl - "Grupa Waloszka" - Wojciech Kempa, 2016r.
Georgshutte w Siemianowicach: Osiedle Jerzego na starych zdjęciach - zdjęcia zebrane przez Mariana Jadwiszczoka
Archiwum rodzinne Schwestków
Archiwum Hufca ZHP Lubliniec